آشنایی با انواع مزارع چای

آنچه در این یادداشت می‌خوانید:

• اهمیت زمین چای کاری در صنعت چای ‌سازی
• چرا بعضی از زمین‌های کشت چای پلکانی هستند؟
• دلیل کیفیت بالای چای ایرانی
• آشنایی با انواع زمین‌های کشت چای
• مراحل استفاده از مزارع چای

زمین چای کاری باید دارای ویژگی‌هایی باشد که میزان برداشت محصول از آن به حداکثر برسد.
در چند دهه گذشته صنعت چای در ایران رشد زیادی داشته است. مرغوبیت انواع زمین‌های کشت چای در ایران باعث شده تا استفاده از مزارع چای توجیه داشته باشد.

اهمیت زمین چای کاری در صنعت چای ‌سازی

زمین، بذر و کیفیت آب و هوا بر روی کاشت انواع چای تاثیر می‌گذارد. برای احداث مزرعۀ چای باید قبل از هر کاری به انتخاب زمین چای کاری مناسب پرداخت. انواع زمین‌های کشت چای باید در منطقه‌ای باشند که در سال حداقل 1500 میلی‌متر بارندگی داشته باشند.

چرا بعضی از زمین‌های کشت چای پلکانی هستند؟

زمین چای کاری باید دارای شیب ملایم بوده و خاک باغ باید از مواد عالی سرشار باشد. قرارگیری مزارع چای در دامنه‌های دارای شیب ملایم موجب می‌شود تا این اراضی به خوبی از نور آفتاب بهره ببرند. رطوبت بالا در کنار گرمای هوا کمک می‌کند تا تبخیر مزرعه بالا برود و برگ‌ها سریعتر آماده برداشت شوند.

برای اینکه امکان استفاده از مزارع چای وجود داشته باشد و آبیاری آن‌ها در شیب ملایم امکان‌پذیر شود، آن‌ها را به‌صورت پلکانی طراحی می‌کنند. پای بوتۀ گیاه چای باید همیشه مرطوب باشد ولی هرگز نباید پای آن آب جمع شود.

دلیل کیفیت بالای چای ایرانی

زمین‌های چای کاری در شمال ایران دارای ازت و کربن زیادی هستند. وجود این دو عنصر در کنار رطوبت و گرمای مناسب موجب رشد مناسب گیاه چای می‌شوند. باغ‌های چای ایرانی بیشتر در مناطق جنگل‌های قدیمی هستند که خاک آن‌ها مملو از خاک برگ و مواد غنی است.
عدم نیاز به کودهای شیمیایی باعث شده تا کیفیت چای ایرانی افزایش پیدا کند. هوای سرد زمستانی در مناطق کوهستانی باعث از بین رفتن آفات می‌شود و دیگر نیازی به سم‌پاشی وجود ندارد.

آشنایی با انواع زمین‌های کشت چای

برای کاشت چای باید ابتدا به بررسی میزان بارندگی در منطقه موردنظر پرداخت. تامین رطوبت و آب مورد نیاز چای کاری اهمیت زیادی دارد. برای کشت چای در زمین‌های مختلف باید بعد از آب و هوا به کیفیت خاک توجه کرد. احداث باغ چای در زمین‌های زیر صورت می‌پذیرد:

1-زمین‌های جنگلی
در جنگل‌های قدیمی که دارای درختان بلند نیستند و با بوته‌های کوتاه پوشیده شده‌اند، امکان احداث باغ چای وجود دارد. باید این نوع زمین‌ها به خوبی شخم زده شوند تا تمامی ریشه‌ها درخت خارج شوند تا مزرعه چای در آینده دچار آفت نگردد. همچنین زمین چای کاری باید تا حد ممکن تسطیح شود.

2-مزارع چای قدیمی
زمین‌هایی که از قدیم برای کاشت چای مورد استفاده قرار می‌گرفته‌اند فاقد مواد معدنی لازم برای رشد گیاه هستند. کاشت چند دوره گیاهانی مانند سویا یا لوبیا موجب می‌شود تا خاک این مزارع مجدد تقویت شود. بهتر است محصول سویا یا لوبیا برداشت نشود و با برگرداندن آن‌ها به خاک، زمین چای کاری تقویت شود و ازت آن افزایش یابد.

3- زمین‌های شیب‌دار
یک مزرعه چای نیاز به هرس زیادی ندارد. به همین دلیل در زمین‌های شیب‌دار کوهستانی امکان احداث یک باغ چای وجود دارد. برای اینکه آبیاری مزرعه چای به‌سادگی امکان‌پذیر شود، آن‌ها را به‌صورت پلکانی احداث می‌کنند.

4- کاشت در زمین‌های جلگه‌ای
در مناطق دشت که آب و هوای مرطوبی دارند برای احداث مزرعه چای با زهکشی و کانال‌کشی رطوبت اضافه از ریشه‌ها دور می‌شود.

مراحل استفاده از مزارع چای

برای کاشت، داشت و برداشت از مزارع چای باید به مراحلی توجه داشت:

1. آماده‌سازی: بعد از برداشت برگ‌های تازه درخت چای در پاییز، درختچه‌های چای هرس می‌شوند. سپس زمین چای کاری در فواصل بین درخت‌ها شخم زده می‌شود. بعد از شخم‌زدن به زمین کود می‌دهند. همین مراحل قبل از بهار نیز انجام می‌شود تا درخت چای قدرت کافی برای رویش برگ را داشته باشد؛

2. آبیاری مزرعه چای: معمولا کاشت چای در زمین‌های مرطوب انجام می‌شود. باید توجه داشت که اگر گیاه چای زیاد آبیاری شود، ریشه آن دچار پوسیدگی می‌شود. در صورتی‌که آبیاری به‌درستی انجام شود هر زمین چای کاری در حدود 12000 تا 16000 کیلوگرم در هر هکتار چای می‌دهد؛

3. جمع‌آوری چای: چای بهاره از نیمه اردیبهشت تا اوایل تیر برداشت می‌شود. هم‌زمان با گرم شدن هوا رشد برگ‌های چای کاهش می‌یابد. درخت چای با خنک شدن هوا در پاییز مجدد رشد می‌کند که چای پاییزه در این زمان برداشت می‌شود.

سخن پایانی

شناخت انواع زمین‌های کشت چای برای احداث مزارع چای اهمیت دارد. آماده‌سازی مناسب زمین چای کاری بر روی بهره‌وری و استفاده از مزارع چای تاثیر دارد.